Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын тайлбарыг эрх зүйн үүднээс харж шүүрдэж үзвэл хэд хэдэн ноцтой зүйл харагдаж байна
Сангийн сайд хариулахдаа “…Гаалийн тухай хуулийн дагуу татваргүй барааны дэлгүүрийн зөвшөөрлийг Гаалийн удирдах төв байгууллага олгоно гэж заасан байна гэж тайлбарлахдаа “сонгон шалгаруулалт”гэдэг үгийг хуулиас санаатай орхиж бичжээ. Мөн “…ГЕГ-ын даргын тушаалаар нэр бүхий компаниудад Татваргүй барааны дэлгүүрийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг олгосон байх бөгөөд энэ нь 2017 оны аравдугаар сарын 03-ны өдрийн А/219 дугаар тушаалаар хүчингүй болгосон байна. Энэхүү тушаалууд гарснаар тусгай зөвшөөрөл авсан ААН-үүдэд “ямар нэгэн хохирол учраагүй бөгөөд эдгээр ААН-үүд татвартай холбоотой аливаа зөрчил гаргаагүй Гаалийн тухай хууль, гаалийн бүрдүүлэлтийн горим хэрэгжүүлэх журмуудын хүрээнд гаалийн бүрдүүлэлт хийж байсан”…. гэсэн таны тайлбарыг үзэхэд “…Хууль бусаар тусгай зөвшөөрлөө авч Татваргүй барааны дэлгүүрээ ажиллуулан хилийн чанадаас бараагаа татваргүй оруулан үйл ажиллагаагаа явуулж байгаад гэнэт хэдэн сарын дараа тухайн зөвшөөрөл нь хүчингүй болж дэлгүүр нь битүүмжлэгдэхэд аж ахуйн нэгж байгууллагад ямар ч хохирол гараагүй гэж Сайд үзэж байгаа юм байна. Бас хууль бус үйлдлээ бататгаад хүчингүй болгосон тушаалаар өчнөөн мянган ам.долларын онцгой татвартай барааг ямар ч татваргүйгээр оруулан түүнийгээ борлуулсан байгааг бас Гаалйин тухай хууль, гаалийн бүрдүүлэлтийн горим хэрэгжүүлэх журмуудын хүрээнд явагдсаныг Ч.Хүрэлбатаар сайд зөв гэж үзэж байна.
“Империа дюти фрий” ХХК нь хилийн чанадаас Гаалийн баталгаат агуулахаас 742 горимоор 358251.38 ам.долларын барааг Татваргүй барааны дэлгүүрт оруулж 47.881 ам.долларын барааг 314 горимоор хоёр удаа гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн байна. Одоо Татваргүй барааны дэлгүүрт 310370.38 ам.долларын, баталгаат агуулахад дэлгүүртээ оруулах зорилготой 2043.46 ам.долларын бараа тус тус байна. “Паладинбюлдинг” ХХК нь гаалийн бүрдүүлэлтийн 742 горимоор нийт 82049.72 ам.долларын барааг оруулсан. Борлуулсан 52189.60 ам.долларын бараанд 314 горимоор гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн. Одоо үлдэгдэл 29860.60 ам.долларын бараа нь Татваргүй барааны дэлгүүрт байршиж байна.
314 горим нь Татваргүй барааны дэлгүүр худалдан борлуулсан бараандаа хийдэг гаалийн бүрдүүлэлтийн горим юм. Гүнийн гаальд байрлах Татваргүй барааны дэлгүүр нь Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газрын болон олон улсын байгууллагын дипломат эрх ямба, дархан эрх эдлэх албан тушаалтнуудад үйлчилдэг. Энэ эрх бүхий албан тушаалтанд худалдан борлуулсан бараанд нь 314 горимоор гаалийн бүрдүүлэлт хийн тухайн аж ахуйн нэгж байгууллага нь хууль бусаар ашиг олсон нь тодорхой байна.
“Империа дюти фрий” ХХК нь 47.881 ам.долларын бараа, “Паладинбюлдин”г ХХК нь 52189.60 ам.долларын барааг хууль бус зөвшөөрлөөр ямар ч татваргүйгээр Татваргүй барааны дэлгүүртээ оруулан худалдан борлуулж ашиг олсон байгаа нь Гаалийн тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үйлдэл байна.
Тухайн үйл ажиллагааны хууль бус зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон нь өөрөө хууль бус үйлдлийн баталгаа бөгөөд зөвхөн худалдан борлуулсан нийт 100070.6 ам.долларын үнэ бүхий онцгой татвартай барааны хуулийн дагуу төлөх ёстой байсан татварын дүн нь шууд улсад татварын хохирол учруулж байна.
Одоо хууль бус татваргүй барааны дэлгүүрүүдэд нь борлуулагдаж амжаагүй битүүмжлэгдсэн 391251.94 ам.долларын үнэ бүхий бараанууд нь мөн хууль бус ба төлөх ёстой татварыг тооцож үзвэл мөн л улсад төлөх татварын хохирол гарна. Иймд Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын хариу ГЕГ-ын дарга Б.Асралтын хууль бус үйлдлийг санаатайгаар хамгаалж өөгшүүлсэн гэж харагдаж буй ажээ.
Үүнээс гадна энд маш маапаантай нэг асуудал байгаа юм. Юу гэвэл ГЕГ-ын дарга Б.Асралт нь нэр бүхий дөрвөн компанид олгосон тусгай зөвшөөрлөө 2017 оны аравдугаар сарын 3-нд А/219 дугаарт бүхий тушаалаараа цуцалсан гэжээ. Гэтэл энэ албан бичиг дээрх Татваргүй барааны дэлгүүрүүдэд хяналт тавьдаг байцаагчдад 2017 оны арванхоёрдугаар сарын 7-ны өдөр очсон байна. Тэгэхээр энэ хооронд хоёр сарын хугацаа цоорхой болоод гарч ирнэ гэсэн үг. Ч.Улаан гишүүн асуухдаа, Ч.Хүрэлбаатар сайд хариулахдаа 2017 оны аравдугаар сарын 3-нд цуцалсан гээд л яваад байгаа. Гэтэл яг бодитоор бол арванхоёрдугаар сарын 7-нд энэ тушаалыг авсан байцаагч нар очиж лац ломбо болж, тайлан тооцоог нийлүүлсэн байгаа юм. Бас нэг ноцтой зүйл бол ГЕГ-ын дарга Б.Асралтын 2017 оны аравдугаар сарын 3-ны өдрийн Тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болгох тухай А/219 дугаар тушаал хууль бус байх маш өндөр магадлалтай. Юу гэвэл Гаалийн байгууллагын бүртгэлд байгаагаар ГЕГ-ын даргын 2017 оны аравдугаар сарын 3-ны А/219 дугаар тушаал нь ГЕГ-ын дэргэдэх байгууллага, харьяа Гаалийн газар, хороодод илгээсэн Зохион байгуулалтын бүтэц, орон тоог шинэчлэн батлах тухай албан тоот байгаа юм. Иймэрхүү тов тодорхой, ноцтой асуудал байгаа юм. Монгол Улсын аудит, хяналтын байгууллага энэ талаар анхаарах цаг нэгэнт болжээ.
Энэ нь ГЕГ-ын даргын 2008 оны 678 дугаар тушаал “ТАТВАРГҮЙ БАРААНЫ ДЭЛГҮҮРИЙН ГОРИМ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЖУРАМ”-ын 4.1.4-т “…гаалийн нутаг дэвсгэрийн гүнд байрлах дэлгүүр нь Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газрын болон олон улсын байгууллагын дипломат эрх ямба, дархан эрх эдлэх албан тушаалтнуудад үйлчлэх ба гаалийн удирдах төв байгууллагаас гаргаж өгсөн нэрсийн дагуу үйлчлүүлэгчдэдээ цахим карт олгоно” гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. Одоо гаалийн баталгаат агуулахад нь 48977.5 ам.долларын бараа байна.
Түүнчлэн Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын тайлбарлаад байгаагаар “Ханбүргэдэй” ХХК нь 740 горимоор /Хилийн чанадаас ирсэн гадаад барааг татваргүй барааны дэлгүүрт оруулах/- 27169.20 ам.доллар, 742 горим- /Барааг гаалийн баталгаат агуулахаас татваргүй барааны дэлгүүрт оруулах/-оор 6652.6 ам.долларын, нийт 33821.88 ам.долларын барааг хууль бус татваргүй барааны дэлгүүрт оруулсан боловч хууль бус зөвшөөрөл нь хүчингүй болсныг мэдмэгцээ арванхоёрдугаар сарын 7-нд нэг дор 451 горимоор гаалийн бүрдүүлэлт хийж 27333.88 ам.долларын бараанд 41253911.29 төгрөг, 456 горимоор гаалийн бүрдүүлэлт хийж 27333.9 ам.долларын бараанд 11851133.05 төгрөгийн татвар төлсөн байна.
З.Болд
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
toimmedee.mn
